Op zaterdag 2 oktober was het oogstfeest van de Boerderijenstichting. Er werden mooie oogsten gepresenteerd en de lezing van Kees de Haan was erg interessant. U kunt de livestream terug zien via de volgende link. Oogstfeest
Van het event op locatie zijn foto's gemaakt. Deze kunt u hier bekijken.
Wilt u de lezing Herbestemming met hart en ziel terug zien, vindt u hier de link.
Graag geven wij u, als Vrienden van de Stolp, inzage in de jaarrekening van Boerderijenstichting Noord-Holland over het jaar 2020. Klik hier voor de volledige jaarrekening.
Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg heeft 2 waaiers gepubliceerd met praktische tips over het energiezuinig maken van monumenten en over schade aan monumenten. Bent u hierin geïnteresseerd? Klik hier voor de link om de waaier over het energiezuinig maken te bestellen. Klik hier voor de link om de waaier over schade aan monumenten te bestellen.
De Boerderijenstichting Noord-Holland en Inholland hebben de handen in elkaar geslagen voor het project ‘Stolpenmeesters ’. In september 2020 werden uit 17 aanmeldingen 8 stolpen geselecteerd om deel te nemen aan dit project.
Met inbreng van de kennis en ervaring van de betrokken stolpeigenaren werkten ze aan twee verschillende opgaven:
Na een digitale startbijeenkomst met enthousiaste stolpeigenaren en de studenten, zijn de acht boerderijen bezocht door afgevaardigden van de studententeams. Alle stolpen werden bezocht, gemeten en er werden zelfs 3D scans van gemaakt.
De belangrijkste bevindingen van de studenten:
De studenten kwamen erachter dat de woonwensen en mogelijkheden van de bewoners enorm verschillen en dat er technisch veel mogelijkheden zijn om oplossingen voor de vraagstellingen te bedenken. Projectleider Niels Sijpheer: “Het vraagt een multidisciplinaire aanpak om tot een passend plan te komen en dat blijkt lastig. De bouwkundigen en werktuigbouwers (installatietechniek) begrijpen elkaars taal en werkwijzen niet altijd even goed en dat maakte samenwerking lastig”. Sommige vragen zoals een verantwoorde oplossing zoeken voor condensatie van vocht in houten constructies vraagt kennis over bouwfysica en ervaring. Er zijn diverse online colleges georganiseerd om de kennis van de studenten hierover aan te vullen met -onder andere- ook de ervaringen vanuit stolpbewoners.
De uitdaging die vaak terugkwam bij de stolpen was: ‘hoe maak je een stolp geschikt voor lage temperatuur verwarming?’ Dat is nodig om verantwoord duurzaam te verwarmen met een warmtepomp. Per stolp hebben de studenten voor deze vraag gekeken hoe ze zo maatgericht mogelijk gebruik konden maken van HR-ventilatie, liefst met warmteterugwinning. En hoe de isolatie van vloer, gevels, dak en ramen verhoogd kan worden verbeterd. Daarbij is het belangrijk dat het ontstaan van vocht door condensatie in de houten constructies wordt vermeden. Een oplossing is bijvoorbeeld het gebruik maken van dampdoorlatende folies en het toepassen van goede ventilatie.
Alle stolpeigenaren in het project kregen een online presentatie van de uitkomsten. Deelnemer Willemieke Ottevanger die plannen voor haar langhuisstolp wilde verkennen en liefst concretiseren, was enthousiast over deelname aan het project: “De studenten hebben zorgvuldig onderzocht wat er mogelijk zou kunnen zijn en hebben vooral bouwkundig en technisch gekeken naar de concretisering. Het werd allemaal erg mooi en inzichtelijk gepresenteerd door het studententeam. Als opdrachtgever ben ik nu weer een stuk verder in mijn zoektocht naar herbestemming en verduurzaming van de mijn stolp”.
Hogeschool Inholland is van plan om het project voort te zetten en nog meer stolpen van een op maat gemaakt plan van aanpak te voorzien. Daarbij beginnen ze met de overige, reeds aangemelde stolpen.
Zie ook interview met betrokken projectleiders Niels Sijpheer (Inholland) en Angeli Poulssen (BSNH) + https://www.youtube.com/watch?v=ZkHMVChY8MA&feature=youtu.be
Al in 2019 heeft de provincie Noord-Holland het behoud van stolpen tot beleidspeerpunt gemaakt. Stolpboerderijen zijn tot iconen van het Noord-Hollands landschap verklaard. Uiteraard is de Boerderijenstichting Noord-Holland daar blij mee. Minder tevreden zijn we met het toekennen van punten aan de waardering van iedere individuele stolp. Zo ontstaan er meer en minder belangrijke stolpen. Die classificatie helpt naar onze mening niet bij het behoud ervan.
De provincie heeft adviesbureau MOOI Noord-Holland vorig jaar de opdracht gegeven om alle stolpboerderijen te inventariseren en te beschrijven. Daarvoor wordt elke stolp vanaf de openbare weg gefotografeerd en beschreven. Door middel van deskresearch wordt zoveel mogelijk getracht de beschrijvingen compleet te maken. Elke stolp wordt vervolgens beoordeeld op o.a. landschappelijke waarde, architectonische- en cultuurhistorische waarde. Daaraan worden 1 tot 5 punten toegekend. Gelukkig ziet Mooi Noord-Holland wel dat bijna elke stolp iets bijzonders meebrengt waaraan extra punten kunnen worden toegekend.
Toch kan Boerderijenstichting Noord-Holland zich hierin niet vinden. Niet alleen is de dominantie van de ‘piramides van de polder’ gedurende de laatste vijftig jaar met circa de helft afgenomen, ook andere bebouwing is op het platteland opgerukt. Om de herkenbaarheid – en dus de aantrekkelijkheid - van het Noord-Hollandse landschap te behouden, kunnen we geen enkele stolp meer missen. Om tot een overheidsbeleid te komen dat stolpen moet beschermen, is inventarisatie en beschrijving van alle stolpboerderijen heel nuttig maar een classificering niet. De Boerderijenstichting Noord-Holland doet haar best om het toekennen van punten van tafel te krijgen.
Hoewel de inventarisatie en beschrijving van zo’n 5.000 stolpboerderijen nog lang niet is afgerond en door de coronacrisis momenteel zelfs stilligt, is MOOI Noord-Holland toch al begonnen met het opstellen van beleidsadviezen voor provincie en gemeenten. De Boerderijenstichting Noord-Holland volgt dit nauwgezet en dringt erop aan om vooral stimulerende beleidsadviezen te formuleren die zijn gebaseerd op financiële facilitering van behoud en verduurzaming, verruiming van herbestemmingsmogelijkheden en vereenvoudiging van vergunningsprocedures.
(foto: Mart Groentjes)
De Gemeente Beemster verwierp een bezwaar van de Boerderijenstichting Noord-Holland tegen de aangekondigde sloop van een monumentale stolp aan de Wormerweg in de Beemster. De stolp was aangewezen als karakteristiek pand, maar ondanks dat blijft de gemeente Beemster bij haar standpunt. Men vindt dat, gezien de relatief hoge kosten, herstel ’niet in redelijkheid van de eigenaar en/of gebruiker kan worden gevergd’.
Dit illustreert de noodzaak van stimulerende maatregelen om stolpen te behouden. Het vrijblijvend predicaat ’icoon van het Noord-Hollands landschap’ is onvoldoende. Een financiële drager blijkt in vele gevallen onmisbaar.
Karakteristiek pand
Een stolp aan de Wormerweg in de gemeente Beemster is ooit door de gemeente Beemster aangewezen als karakteristiek pand. De stolp heeft dus geen monumentenstatus en staat ook niet in een beschermd dorpsgezicht. Een Unesco bescherming is niet van toepassing.
Een sloopmelding aan de gemeente volstaat in dit geval; de dubbelbestemming waarde-cultuurhistorie maakt dit niet anders.
Achterstallig onderhoud
In het vigerende bestemmingsplan is opgenomen dat de bestaande hoofdvorm van het pand moet worden behouden. De gemeente Beemster heeft in verband hiermee de Monumentenwacht Noord-Holland gevraagd onderzoek te doen naar de kosten van herstel van de inmiddels jaren niet onderhouden stolp. Boven deze kosten zouden nog de kosten komen om de woning in de stolp aan redelijke normen van de huidige tijd te laten voldoen. De opgave van de Monumentenwacht was voor de gemeente Beemster reden om te besluiten dat dit bedrag ’niet in redelijkheid van de eigenaar en/of gebruiker van de woning kan worden gevergd’. Achterstallig onderhoud speelt bij deze afweging geen rol, wel de overweging dat kosten van dit herstel en de aanpassing aan de huidige normen de kosten voor een nieuwe woning ruimschoots zullen overschrijden.
Helaas moeten we dus concluderen dat een zogenaamde beschermende status als karakteristiek pand hier geen beschermende werking heeft.
Noodzaak stimulerende maatregelen
Deze casus illustreert de noodzaak van andere, stimulerende maatregelen om stolpen te behouden. Een vrijblijvend predicaat ‘icoon van het Noord-Hollandse landschap’ blijkt onvoldoende. De Boerderijenstichting Noord-Holland pleit niet voor niets voor stimulerend beleid van provincie en gemeenten, zoals verruiming van herbestemmingsmogelijkheden en een instandhoudingsbijdrage om te voorkomen dat de iconen van het Noord-Hollandse landschap langzamerhand uit het Noord-Hollandse landschap verdwijnen.
Wilma Eelman
Het heeft in alle kranten gestaan: de eerste nieuwe postzegel van dit jaar is een eerbetoon aan de stolpboerderij. Daarmee wordt bevestigd dat de Noord-Hollandse stolp van betekenis is voor heel Nederland. Maar hoe kwam PostNL tot de keuze van een stolpboerderij en met name voor Broedersbouw in Zuidoostbeemster?
Eerste in een serie
De postzegel met de stolpboerderij is de eerste in een serie van vijf over woningtypes en gevels die kenmerkend zijn voor ons land. Grafisch ontwerper Edwin van Praet van Total Design in Amsterdam stelde PostNL stolpboerderijen, houten huizen en grachtenpanden voor. Hierover werd niet lang gediscussieerd, maar er moesten nog twee kenmerkende woningtypen worden gekozen en daarover werd langer gepraat. Uiteindelijk werden er rijtjeshuizen en woonboten aan toegevoegd.
Hollandse luchten
In eerste instantie wilde de ontwerper, die Broedersbouw kent, een neutrale achtergrond voor de stolpboerderij. Tijdens het illustreren bedacht hij hoe mooi het zou zijn als je ook de beroemde Hollandse luchten zou zien. Broedersbouw heeft hij tegen het ochtendgloren afgebeeld, het aanbreken van de dag wanneer de boer aan het werk gaat en de dauw nog op het land ligt. Voor de andere woningtypen heeft Praet andere momenten van de dag gekozen.
Romantisch beeld
De postzegel geeft een romantisch ideaalbeeld weer van een stolpboerderij, maar in werkelijkheid is Broedersbouw geen boerenbedrijf meer. De grote stolp met dubbel vierkant is getransformeerd in een woongebouw met negen ruime appartementen waarin het vierkant goed zichtbaar is gebleven. De negen appartementen hangen als het ware in de zeventien meter hoge constructie.
Ed Pielkenrood
Bestuur BSNH (vlnr Ed Pielkenrood, Ralf van Etten, Jaap-Jan Fit, Wilma Eelman, Peter van Zutphen, Anneke Zandt, allen vrijwilligers)
Bij de Boerderijenstichting NH werken al veel vrijwilligers met hart en ziel, zoals het bestuur, de adviseurs en de ambassadeurs. Maar we kunnen nog wel wat sterren erbij gebruiken! Om het niet al te algemeen te maken, we zoeken vrijwilligers voor:
Wij bieden een gepassioneerde omgeving en bij voorbaat onze grote dank!
Opgeven kan via info@boerderijenstichting.nl
Met ‘Stolpennieuws’ brengt de Boerderijenstichting Noord-Holland actueel nieuws over ontwikkelingen met betrekking tot behoud en beheer van de voor Noord-Holland zo karakteristieke stolpboerderijen. De digitale nieuwsbrief wordt maandelijks verzonden naar iedereen die is geïnteresseerd in dit onderwerp. Hoe kun je Stolpennieuws ontvangen? Lees verder
‘Vriend’ van de Boerderijenstichting
Iedereen die geniet van stolpen – of je er nu in woont of er alleen maar naar kijkt – kan zich er via info@boerderijenstichting gratis op abonneren (graag ook naam en adres achterlaten). Je hoeft dus geen vriend (donateur) van de Boerderijenstichting Noord-Holland te zijn om Stolpennieuws maandelijks in je mailbox te ontvangen. Maar dat zouden we natuurlijk wel graag willen, want met elke extra ‘vriend’ kunnen we effectiever strijden voor het behoud van stolpen. Voor de kosten hoeft (bijna) niemand het te laten, want voor slechts € 22,50 per jaar ben je al vriend van onze stichting. Dus voeg de daad bij het woord en meld je hier aan.
Stop de terugloop van stolpen
Als donateur krijg je vier keer per jaar het magazine ‘Vrienden van de Stolp’ vol verhalen van mensen die zich sterk maken voor stolpen, achtergronden, fotoreportages, interviews, enz. Zo blijf je als donateur op de hoogte van informatie en nieuws en lever je een bijdrage aan het behoud van het stolpenbestand. En dat is nodig want in de afgelopen vijftig jaar is het aantal stolpen met circa de helft geslonken. Er zijn er nu nog zo’n 5.000 en daarvan kunnen we er geen een meer missen zonder afbreuk te doen aan het Noord-Hollands landschap en de identiteit van deze provincie.
Als je deze nieuwsbrief ontvangt omdat je al ‘vriend’ bent, stuur hem dan door naar jouw vriend die nog geen vriend is van ons. Dankjewel!
Ed Pielkenrood
“Het Oogstfeest is een ritueel geworden, waarin we als vrienden van de stolp elkaar ontmoeten, de balans opmaken, vieren wat er te vieren valt en naar ik hoop geïnspireerd weer naar huis gaan.” Daarmee begon Peter van Zutphen, voorzitter van de Boerderijenstichting Noord-Holland, zijn openingswoord tijdens het Oogstfeest van de stichting in Hyppolytushoef op zaterdag 3 oktober jl.
Hij memoreerde het belang van stolpboerderijen voor het Noord-Hollandse landschap. “Zonder maatschappelijk bewustzijn van cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarden en zonder gemotiveerde eigenaren wordt het moeilijk om erfgoed te behouden en lopen we het risico in een verloederd Noord-Hollands landschap terecht te komen. Eigenaars met elkaar zijn de rentmeesters van het gehele stolpenbestand, die een steun in de rug nodig hebben van onze overheden.”
In dit kader keek Van Zutphen verder kritisch naar de Waarderingskaart, die momenteel in opdracht van de provincie wordt uitgewerkt door Mooi Noord-Holland, in samenhang met de beeldbank en stolpenkaart van de Boerderijenstichting. “Naast een pleidooi voor zorgvuldigheid bij de wijze van inventariseren pleiten wij voor een waarderingskaart, waarbij alle stolpen dezelfde classificatie krijgen. Dus geen classificatie in twee, drie of vier categorieën, variërend van hoge waarde (1) tot basis waarde (4), zoals de provincie in haar opdracht aan MOOI NH formuleerde . Immers alle stolpen met elkaar bepalen de identiteit van Noord-Holland. Daar staan we voor, dat sluit aan bij onze doelstelling en ook bij de visie van de Provincie Noord-Holland.”
Klik hier voor de volledige inleiding van Peter van Zutphen.
Klik hier voor de volledige weergave van het Oogstfeest 2020
Klik hier voor de lezing van Karianne Vandebroucke
Tijdens het Oogstfeest op 3 oktober van de Boerderijenstichting Noord-Holland, nam Peter van Zutphen het Restauratiefonds Compliment in ontvangst van Kees-Jan Dosker, directeur Nationaal Restauratiefonds. Hij krijgt het Compliment voor zijn unieke bijdrage aan het behoud van monumenten en stolpen in het bijzonder.
Al jarenlang werkt het Restauratiefonds samen met Boerderijenstichting Noord-Holland aan springlevende monumentale boerderijen en stolpen. Peter van Zutphen vervult daarin een belangrijke rol. Zijn motto ‘alleen ga je sneller, samen kom je verder’ heeft ervoor gezorgd dat er een speciale groep binnen de Monumenten Community werd opgericht voor eigenaren en liefhebbers van stolpen. Hij heeft zijn visie dat de stolpeigenaren de rentmeesters zijn van dit bijzondere erfgoed en daarom gevoed moeten worden met kennis en inspiratie, op deze manier vormgegeven. In de community wisselen eigenaren kennis en ervaringen met elkaar uit om zo nog beter in staat te zijn om hun stolp in stand te houdenen klaar te maken voor de eenentwintigste eeuw.
“Gedreven en verbindende mensen zoals Peter van Zutphen zijn erg belangrijk voor het springlevend maken en houden van monumenten. Zijn inzet voor de stolpen die het Noord-Hollands landschap zo kenmerken is inspirerend en van belang voor het behoud van deze bijzondere panden”, aldus Kees-Jan Dosker, directeur Nationaal Restauratiefonds.
Anna Groentjes zal per 1 oktober 2020 uit dienst treden als parttime medewerker Secretariaat bij de BSNH. Het bestuur is haar zeer erkentelijk voor haar jarenlange inzet.
Haar taken zullen voorlopig worden waargenomen door Angeli Poulssen als bureau-coördinator. Angeli is een goede bekende van de BSNH. Zij heeft onder andere gewerkt aan opzet en uitvoering van de Stolpencommunity ‘Vierkantdelers’.
De provincie Noord-Holland is voornemens beleid te maken voor het behoud van onbeschermde stolpboerderijen. Om dat te kunnen doen is het cruciaal te weten wat de waarde is van de afzonderlijke stolpen zegt Zita Pels, gedeputeerde Cultuur van Noord-Holland, op 26 augustus in een persbericht. Daarom heeft de provincie aan Mooi Noord-Holland opdracht gegeven tot het maken van een Stolpenwaarderingskaart waarin het volledige Noord-Hollandse stolpenbestand – behoudens de monumenten - wordt geïnventariseerd en gewaardeerd.
De Boerderijenstichting Noord-Holland is blij dat de provincie het behoud van stolpen tot beleid wil maken maar ziet wel enkele beren op de weg daar naartoe. De Stolpenwaarderingskaart moet in het voorjaar van 2021 zijn afgerond en dat is wel heel snel voor een daadwerkelijk complete kaart met de cultuurhistorische-, bouwkundige- en landschappelijke waarden van alle ruim 4000 stolpen in Noord-Holland. Bovendien kan een waardering, uitgedrukt in punten en ingedeeld in categorieën, de indruk wekken dat de ene stolp behoud waardiger is dan de andere. Dat kan onbedoelde en ongewenste consequenties hebben. De door de provincie genoemde ‘betere bescherming’ verstaat zich in dit opzicht niet met onze doelstelling: het behoud van het volledige stolpenbestand.
Voorts stelt de Boerderijenstichting Noord-Holland vast dat voor een breed gedragen stolpenbeleid het draagvlak van stolpeneigenaren onontbeerlijk is. Zij zijn tenslotte de werkelijke hoeders van dit erfgoed. De Boerderijenstichting ziet graag de ontwikkeling van een stimuleringsbeleid dat erop is gericht eigenaren te faciliteren bij het behoud van alle stolpen.
31 augustus 2020
Lees het jaarverslag 2019 van de Boerderijenstichting Noord-Holland hier.
In de Ontwerp Omgevingsverordening geeft de provincie Noord-Holland ruimte aan nieuwe ontwikkelingen in het landelijk gebied van de provincie met aandacht voor de kernkwaliteiten van het landschap en de karakteristieke bebouwing. Het benoemen van stolpboerderijen als kernkwaliteit in het landelijk gebied en de cultuurhistorische waarde van de stolpenstructuren moet daarbij wel explicieter worden gemaakt. Dat biedt perspectief voor een stimulerend stolpenbeleid op provinciaal en gemeentelijk niveau.
Met deze conclusie en tal van aanbevelingen heeft de Boerderijenstichting Noord-Holland middels een zienswijze gereageerd op de Ontwerp Omgevingsverordening van de provincie. Klik hier voor de volledige notitie zienswijze van de Boerderijenstichting Noord-Holland.
Foto: ©Kenneth Stamp
Dit voorjaar hebben we vernomen dat ons een bijzonder en blijmoedig mens is ontvallen; Jan Willem Zijlker.
Jan Willem was een bevlogen ambassadeur van de stolpen. Hij was actief in de stolpencommunity Vierkantdelers, bij evenementen en deelde enthousiast zijn kennis om de BSNH verder te brengen.
Daarnaast genoot hij met zijn Willemieke intens van hun prachtige langhuisstolp in Sijbekarspel, die ze met veel geduld, kennis en passie aan het opknappen waren. In 2016 maakten ze hun grote wens waar, ze verhuisden van het stadshart van Amsterdam en gingen het stolpenavontuur vol aan. Compleet met Lakenvelder koeien, varkens, kippen, schapen en een heuse boerderijkat. Ze deelden het erf met de moeder van Willemieke. Samen hebben ze volop de echte rijkdom van het stolpenleven kunnen beleven. Helaas mocht het voor Jan Willem, na een slopende ziekte, niet langer duren.
We zullen hem zeer missen en wensen Willemieke en alle familieleden veel sterkte toe.
Bestuur van de Boerderijenstichting Noord-Holland en de projectgroep Stolpencommunity
De stolp op de kaart, artikel Noordhollands Dagblad
Artikel van Ed Dekker in Noordhollands Dagblad over de boer oude stijl.
Op 19 december 2019 overleed Katja Bossaers na een ongeneeslijke ziekte over een lange periode. Het bestuur en medewerkers van onze Boerderijenstichting betreuren dit verlies en zijn dankbaar voor alles wat Katja voor de Boerderijenstichting heeft gedaan. Zij was bestuurslid van voorjaar 2006 tot en met najaar 2010 en was als hoofd Geschiedbeoefening bij Kunst en Cultuur Noord-Holland het aanspreekpunt voor de vele Noord-Hollandse historische verenigingen die de meer dan vijftig vrijwilligers leverden voor een breed opgezette stolpeninventarisatie. De schat aan gegevens en afbeeldingen die dit onderzoek opleverde zijn digitaal bewerkt tot de Boerderijen Beeldbank waar 5.800 stolpen in zijn opgenomen. Katja was ook tijdens haar ziekte met name ook betrokken bij het boerderijenbezit van haar woonplaats Beemster.
Zij was mede-auteur bij het jubileumboek ‘400 jaar Beemster’ in 2012 en onderzocht op grondige wijze de agrarische- en bewoningsgeschiedenis die ze van 40 Beemster stolpen beschreef op haar eigen website Beemster Boerderijen.
Artikel van Ed Dekker in Noordhollands Dagblad, editie Schagen, d.d. 28 december 2019
Column van bestuurslid Wilma Eelman in Erfgoedmagazine
Lees hier de tweede uitgave van De Stolp
Wil u een exemplaar per post ontvangen? Mail ons!
Om een verdere terugloop van het aantal stolpboerderijen te keren, verkent de Noord-Hollandse gedeputeerde Zita Pels momenteel de ontwikkelingsmogelijkheden van een waarderingskaart voor stolpen. Hiermee krijgen stolpboerderijen zonder de beschermende status van monument toch een cultuurhistorische waardering. Dat biedt een nieuw, duurzaam perspectief voor stolpenbehoud. De gedeputeerde maakte dit bekend tijdens het Stolpenoogstfeest op 4 oktober. In haar speech noemde Zita Pels stolpboerderijen een essentieel onderdeel van het Noord-Hollandse cultuur-historisch landschap. Zie haar volledige speech hier.
Terug naar overzicht