Lezing 8 november 2025 De Ondergrondse Stolp

Zaterdag middag 8 november werd een groep van 50 belangstellenden gastvrij ontvangen met koffie /thee en zelfgebakken cake in de “Sky Box “ boven de koeienstal van de André Hoeve te Spierdijk. Eerst werd een kort introductie filmpje met de geschiedenis en huidige activiteiten van het familiebedrijf De André Hoeve  vertoond. Daarna was het de beurt aan Dieuwertje Duijn, archeologe bij Archeologie West-Friesland. Zij gaf een lezing over wat er zich allemaal in de grond onder de Stolp bevindt. Door haar jarenlange ervaring in het onderzoek naar funderingen, kelders, watervoorzieningen en wat er nog meer te vinden is onder de stolp kan zij hier met veel kennis van zaken levendig over vertellen.  Zij nam ons mee op een interessante en soms verrassende reis door de catacomben van De Stolp in Noord Holland. Het jammere is natuurlijk dat archeologisch onderzoek vaak pas kan plaatsvinden na de sloop van de betreffende stolp.

Het begint bij het type fundering, wat in hoge mate afhankelijk is van de grondsoort waarop is gebouwd. Daarnaast speelt het gewicht van de gevels een rol en niet in de laatste plaats de beschikbare financiële middelen van de eigenaar. Aan de hand van  veel foto’s en voorbeelden liet ze de verschillende funderingen zien.

Bijzonder is te vermelden dat funderingen op koeienhuiden een fabeltje is, dit vindt zijn oorsprong in het niet goed interpreteren van oud-Nederlandse teksten.

Daarna werden de verschillende soorten van de kelders onder de boerderij besproken. Kelders werden gebruikt als voorraad kast/koelkast, maar ook als melkkelder voor het opromen van de melk waar vervolgens kaas van werd gemaakt. De plaats van de kelder kon per boerderij verschillen alsook de hoogte en de toegang per luik of deur. Na al deze informatie was er een welkome pauze.

Na de pauze werd de watervoorziening van de boerderij besproken, in de tijd voordat de woningen werden aangesloten op de waterleiding. Waterputten, dus met grondwater, als drinkwatervoorziening voor het vee, Regenwaterkelders voor de mensen, deze waren niet alleen bij de stolp maar ook aanwezig bij andere type woningen. Dit water werd dan niet zozeer gebruikt als drinkwater maar vooral voor het koken, de schoonmaak en de was. De verschillende soorten putten en kelders en de manier waarop het water werd opgepompt en getransporteerd passeerden de revue,  met weer veel foto’s van archeologisch onderzoek met doorsnedes en (oude) foto’s.

Tot slot werd de bijzondere Snouck van Loosenboerderij te Enkhuizen gebouwd in 1894  uitgelicht, inmiddels helaas afgebrand. Aan de hand van de bewaard gebleven bouwtekeningen van deze boerderij werd de innovatieve bouw en het verrassende gebruik ervan besproken. Na afloop van de lezing was er tijd voor napraten onder het genot van een hapje en een drankje.