Binnenkijker 83, 2015

Camperduin

In de Binnenkijker kijken we binnen in een stolp. Nog meer dan de exterieurs verschillen de interieurs. In deze aflevering een prachtig ensemble stolp en kapberg op een langzaam aflopende kavel van de hoge Kampergeest met recreatie als economische drager.

 

De lucht hangt laag en loodgrijs boven de donkere duinrand en de grauw groene polder. De stormachtige wind geselt helmgras, kruipwilg en eikenhakhout, rukt onverwacht fel aan het autoportier. Een stoere stolp en een los staande, zwarte kapberg op een ruim erf trotseren gelaten wind en regen. Ze zijn er met hun rietgedekte puntdaken op gebouwd. Stormvast. “Kom er gauw in, want het regent hooivorken”, zegt Fred Gutker, als we aan de achterkant op de plek van de lange regel binnenstappen in een uiterst smaakvol ingerichte stolpboerderij, waarvan de oorsprong teruggaat tot 1697. De stolp is een typische representant van het model zoals dat in de kuststreek veelvuldig voorkomt. Hier in Camperduin met aan twee kanten een dik en ruim overhangend rietdek. Ook boven de achtergevelen dat betekent bukken bij het binnenkomen.

 

Generaties Gutker

De familie Gutker bestiert deze stolp al vanaf 1850. Toen kwam de nog als langhuisstolp bestaande hoeve in handen van Cornelis Gutker. De boerderij is sinds mensenheugenis een zelfkazende veehouderij. De lage kaaskamer met roodbruine estrikken, een bedstee en een eenvoudige stookplaats met een paar rijen mangaankleurige wandtegels is nog intact aanwezig. Hier bakte grootmoeder Elizabeth de Jong haar fameuze pannenkoeken op een vuur van takkenbossen. Zij liep tot 1945 in klederdracht. Een foto, schilderij en het ingelijste hulletje houden die herinnering levend. Nu is de kaaskamer ingericht als een kantoortje, omdat achtereenvolgende Gutkers ook gemeenteontvanger, gemeentesecretaris en strandvonder waren. Oom Simon staat verderop in brons op een nieuwe plek aan zee op de eveneens nieuwe Hondsbossche duinen. Daar stuift het, hier waait het. Hard met windstoten. “Er staan alleen een paar kuifies riet overend, maar dakpannen zouden er allang afliggen”, verklaart Fred ongevraagd de waarde van de rietgedekte kap.

 

Schuine stalvloer, knusse keuken

Willie Gutker schenkt koffie in de gezellige woonkeuken en om daar te komen schuifelen we tegen de flauw oplopende voormalige stalvloer van de lange regel omhoog. Een licht voelbaar accent van het boerenleven van weleer. Via een korte gang waarop de voordeur met gietijzeren deurroosters aansluit, komen we in de woonkamer. De in 1892 aangebrachte verhoogde voorgevel geeft ruimte voor grotere ramen, die als zesruiters (met buitenluiken) zijn uitgevoerd. Een paar lelijke grotere ramen op elke hoek zijn met de laatste restauratie vervangen door deze eerdergenoemde exemplaren. Behalve binnen meer lichtopbrengst, geeft dat de stolp buiten natuurlijk meteen meer status. De kleurstelling binnen is rustiek, de inrichting heeft een klassieke nadruk. De okergele wanden contrasteren fijntjes met de donkergroene balken en hun lengte accenten in lindegroen. Die kleur wordt doorgezet in de plafonds. In de woonkeuken tonen Willie en Fred zich zeer content met het nieuwe Aga fornuis, terwijl Eline zich klaarmaakt voor school. Tijd voor koffie.

 

Eigenhandige restauratie

Fred neemt in 1988 de stolp van oom Simon over. Het comfort was toen buitengewoon eenvoudig en in een eerste koude winter vroren de dekens aan de bedstee vast. Zo primitief was het toen wel en de staat van de stolp was feitelijk navenant. Fred vatte het plan op voor een eigenhandige restauratie en investeerde in goed gereedschap. Liet zijn eigen bouwtekening via architectenbureau Schagen zonder problemen goedkeuren. Dat goede basisplan en hulp op het gebied van metselen en stucwerk, bleek de sleutel tot succes. Fred nam er ruim de tijd voor. In z’n ‘eentje’ was ie ruim 10 jaar aan de gang, maar toen was zijn stolp dan ook helemaal naar z’n zin. In 1998 was het project afgerond. De kapberg moest wachten. Eerst diende er rustig getrouwd te worden. En zo geschiedde.

 

Roetzwarte kapberg

In 2011 maken Fred en Willie samen plannen voor het restaureren van de kapberg. Of was deze onbewoonbaar verklaarde woning niet beter te slopen? Het Restauratiefonds bood aan te adviseren en hun voortvarende aanpak brak de ban. Tenslotte zijn stolp en kapberg beide rijksmonument en bepaalt juist de karakteristieke bouwvorm van de roetzwarte kapberg de meerwaarde van dit streekeigen boerenensemble. Met de hoge wand stijf langs de rooilijn van de Munnikenweg, verticaal gepotdekseld bovendien en met afhuivingen aan twee zijden. De rietgedekte kap is een van de weinige uitzonderingen op de regel. Elke recreant die er sinds 2013 binnenstapt is stomverbaasd er zo’n comfortabele en ruime zomerwoning aan te treffen. In lichte kleuren en van alle gemakken voorzien. Polder en zee voor de (dars)deur. Dat er bouwelementen zijn die rechtsreeks met de zeevaart te maken hebben, verbaast niemand. Maar als je eerst een scheepsmast als vierkantsstijl hebt gezien en even later een 17e eeuwse scheepsbalk met overduidelijke gebruikssporen ziet staan, wrijf je jezelf toch even in de ogen. Zie ik het wel goed? Jazeker! Stolp en kapberg herbergen veel verhalen. Prachtverhalen.   

 

WM

Binnenkijker 83, 2015